Saç kökleri ve saç gelişimi, büyüme, duraksama ve dinlenme olarak 3 dönemde gerçekleşir. Saç-kıl uzunluğu büyüme döneminin uzunluğu ile ilişkilidir. Saçlarda büyüme dönemi uzun duraksama ve dinlenme dönemleri kısa iken, kollarda büyüme dönemi kısa, duraksama ve dinlenme dönemi uzundur. Bir bölgede saç veya kılların dökülme hızını belirleyen bir diğer önemli faktör ise tüm saç-kıl köklerinin gelişim sürecinin aynı aşamasında olup olmadığıdır. Eğer saç-kıl gelişimi senkronize (Eş zamanlı) değilse, köklerin büyük kısmı büyürken, saç-kıl köklerinin % 10-15’lik bir bölümü duraksama veya dinlenme aşamasında olsa bile dökülme dikkat çekici olmayacaktır. Ancak tüm saç köklerinin hepsi birden duraksama ve dinlenme aşamasına girerse saç dökülmesi belirgin ve yoğun olacaktır. Bu durum Telogen Effluvium olarak isimlendirilir. Kadınlarda gebelik ve lohusalık döneminde de karşılaşılan bu sorun nadiren 6 ay kadar uzun sürer. Senkronizasyonun bozulması ile saç kökleri tekrar büyümeye başlar.
Gebelik ve lohusalık döneminde hormonlarda ortaya çıkan değişikliklerin saç ve kıl kökü gelişimine olan etkileri bilinmektedir. Aynı zamanda demir, folik asit, Vitamin B12 eksikliğinde androjen hormonlarının arttığı durumlarda, tiroid bezi az çalıştığında saç dökülmesi ile karşılaşılabilir. Östrojen ve progesteron hormonları, gebelik sırasında ince ve açık renkli kılların yavaş büyümesini uyarırken aynı zamanda saç-kıl köklerini yaygın bir şekilde aynı gelişim fazına sokarlar. Gebelerde saç-kıl köklerinin büyük bir kısmı büyüme evresine girerken, doğumla beraber büyüme evresindekilerin büyük bölümü duraksama ve dinlenme aşamasına girdiğinden saç dökülmesi ile daha çok karşılaşılır. Gebelerin bazen şikayet ettikleri vücutta tüylenme artışının da başlıca nedeni de hormon değişiklikleridir.
Lohusalık, ateş, stres tüm saç köklerinin duraksama ve dinlenme evresine girmesine neden olarak saç dökülmesinin aşikar hale gelmesine veya şiddetlenmesine neden olabilir.
Gebe ve emziren bir annede saç dökülmesi ile karşılaşıldığında, eğer altta yatan bir dermatolojik veya sistemik bir hastalık yokluğunda bu durumun geçici olduğu 45 gün ile 3 ay içinde düzeleceği anlatılmalı, demir, vitamin B12 başta olmak üzere eser element ve vitamin eksiklikleri düzeltilmelidir.
Kaynaklar:
Didem Kaynak, Rıza Madazlı. Gebelikte Cilt Hastalıkları (Bölüm 17). Gebelik ve Sistemik Hastalıklar.Editör:Rıza Madazlı. İstanbul Tıp Kitapevi, 2019. Sf:367-384
Speroff’s Clinical Gynecologi Endocrinology and Infertility. Wolters Kluwer Ninth Edition. 2020.
Commentaires