Gebelikte COVID-19 enfeksiyonu geçirilmesinin, anne ölümü (22 kat daha yüksek), yoğun bakıma giriş, ciddi enfeksiyonlar ile beraber olduğu bilimsel çalışmalarca bildirilmiştir. Gebelikte COVID-19 enfeksiyonu geçiren gebelerde, geçirmeyen gebelere göre 2 kat daha fazla erken doğum, 5 kat daha fazla yoğun bakıma yatış, 2 kat daha fazla gebelik hipertansiyonu ve artan ileri yaşam desteğinde artış olduğunu biliyoruz. Bir diğer önemli soru olan anneden fetusa geçiş (vertikal geçiş) oranının % 3,2 olduğu bildirilmekte olup geçiş sonrası fetusta ortaya çıkabilecek sorunlar adına henüz yeterli veri yoktur.
Türkiye’de hali hazırda iki aşı sağlık kuruluşlarınca uygulanmaktadır. Bunlardan sadece mRNA (Biontech) aşısı gebelikte kullanım güvenliğine ait bilimsel çalışma sonuçları olan aşıdır. Virüs içermez, sadece virüsün bağışıklık sistemini uyaran bir mRNA (genetik kodundan bir bölümü) parçasını içerir. Tüm gebelik süresince uygulanabilir.
Ölü virüs içeren inaktif aşının gebelerde kullanımının benzer aşı örneklerine dayanarak (Mevsimsel grip gibi) risk taşıması beklenmemekle beraber, yayınlanmış bir güvenlik verisi yoktur.
ABD, Hastalık Kontrol Merkezi (CDC) tarafından yürütülen ve sağlık çalışanlarını da kapsayan bir çalışmada mRNA aşısı yapılan gebelerde, bir gebelikte beklenenden daha sık erken doğum, düşük doğum ağırlığı ve yenidoğan döneminde kayıp izlenmemiştir.
Şiddetli akciğer hastalığı, diyabet (şeker hastalığı), bağışıklık sistemi baskılanan,vücut ağırlığı fazla, ileri yaşta gebe kalan kadınlar ve gebeliğin son 3 ayındaki gebeler COVID-19 enfeksiyonunun ağır geçebileceği artmış risk altındaki bireylerdir. Şu ana kadar aşılara bağlı bildirilen zararlı bir etki olmaması ve gebelerde hastalığın ağır seyredebilmesi nedeni ile mevcut bilimsel kanıtlar ışığında şu an fayda-zarar dengesi aşı yapılması lehine gözükmektedir. Siddetli alerjisi olan (Atopi, anjiyoödem vb durumlar) gebeler dışında mRNA aşısı gebelere yapılabilir.
mRNA aşılarına bağlı olarak bildirilen genel yan etkiler (kas-eklem ağrısı, baş ağrısı, hafif ateş, enjeksiyon yerinde ağrı ve lenf bezlerinde büyüme, bulantı, ishal, yorgunluk) gebe olmayan bireylerden farklı değildir.
Aşı yapılan tüm gebeler aşı sonrası maske, mesafe ve el yıkama kurallarını uygulamaya devam etmelidirler.
Aşı yapılan anne adayları ve annelerde üretilen koruyucu antikorlar plasenta üzerinden fetal dolaşıma geçerek doğum sonrası dönemde yenidoğanın korunmasına katkıda bulunmaktadır.
Emziren annelere mRNA aşısı yapılabilir.
Gebelik planlayan tüm anne adayları aşı yaptırabilir ve aşı yaptırdıktan sonra hemen gebe kalabilirler.
Kaynaklar
1. Shimabukuro TT, Kim SY, Myers TR, Moro PL, Oduyebo T, Panagiotakopoulos L, Marquez PL, Olson CK, Liu R, Chang KT, Ellington SR, Burkel VK, Smoots AN, Green CJ, Licata C, Zhang BC, Alimchandani M, Mba-Jonas A, Martin SW, Gee JM, Meaney-Delman DM; CDC v-safe COVID-19 Pregnancy Registry Team. Preliminary Findings of mRNA Covid-19 Vaccine Safety in Pregnant Persons. N Engl J Med. 2021 Jun 7;384(24): 2273-2282. doi: 10.1056/NEJMoa2104983.
2.Goldshtein I, Nevo D, Steinberg DM, Rotem RS, Gorfine M, Chodick G, Segal Y. Association Between BNT162b2 Vaccination and Incidence of SARS-CoV-2 Infection in Pregnant Women. JAMA. 2021 Aug 24;326(8):728-735. doi: 10.1001/jama.2021.11035.
3.Zauche LH, Wallace B, Smoots AN, Olson CK, Oduyebo T, Kim SY, Peterson EE, Ju J, Beauregard J, Wilcox AJ, Rose CE, Meaney-Delman D, Ellington SR. Receipt of mRNA COVID-19 vaccines preconception and during pregnancy and risk of self-reported spontaneous abortions, CDC v-safe COVID-19 Vaccine Pregnancy Registry 2020-21. Res Sq [Preprint]. 2021 Aug 9:rs.3.rs-798175. doi: 10.21203/rs.3.rs-798175/v1.
4.Bookstein Peretz S, Regev N, Novick L, Nachshol M, Goffer E, Ben-David A, Asraf K, Doolman R, Gal Levin E, Regev Yochay G, Yinon Y. Short-term outcome of pregnant women vaccinated with BNT162b2 mRNA COVID-19 vaccine. Ultrasound Obstet Gynecol. 2021 Sep;58(3):450-456. doi: 10.1002/uog.23729.