Gebeliğinizin ilk yarısını tamamladınız ve doktorunuz sizden bir perinatoloji uzmanına başvurarak 2. trimester muayenenizi yaptırmanı istedi. Hekiminiz bu zamana kadar gebelik takiplerinizi ve muayenenizi kendisi yürütürken ilk kez sizi bir başka hekime yönlendirdi. İkinci trimester muayenesi, detaylı ultrason, dört boyutlu ultrason, renkli ultrason; gerçekte aynı muayeneyi, 2. trimester muayenesini anlatmak için kullanılan, kimi zamanda yanlış kullanılan ifadelerdir.
Bu muayene için doktorunuz sizi neden bir başka uzmana yolladı ? Neden perinatolog ?
Bir perinatolog öncelikle kadın hastalıkları ve doğum uzmanıdır. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığı sonrası gebelik, gebelik ile ilgili sorunlar, prenatal tanı, tarama hatta belli durumlarda anne karnında yapılan tedaviler konusunda uzmanlaşan bir yan dal uzmanıdır.
İkinci trimester muayeneleri 18-23. gebelik haftaları arasında gerçekleştirilse de 20-22. gebelik haftaları arası dönem daha iyi bir değerlendirme zamanı olmaktadır.
Bu muayenede gerek anne karnındaki bebek (fetüs) gerekse anne belirli bir sistematik çerçevesinde değerlendirilir. Anne ile ilgili değerlendirilen yapıların başında serviks (rahim ağzı), plasenta, rahime kan getiren anne damarları (Uterin arterler) gelir. Fetüs ise bir kontrol listesi kullanılarak baştan aşağı sistematik olarak muayene edilir. Bu kontrol listelerini uluslararası meslek kuruluşlarınca oluşturulan değerlendirme kriterlerine göre oluşturuyoruz.
Perinatoloji muayenesi genelde gebe sırt üstü yatarken ve karından yapılır. Ancak bazen fetal beynin detaylı değerlendirilmesi, erken doğum veya rahim ağzı yetmezliği hikayesi olan gebelerde rahim ağzı uzunluğunun ölçülmesi ve plasenta (bebeğin eşinin) rahim ağzına uzandığı veya kapattığı durumlarda transvajinal yolla yapılmalıdır. Vajinal yolla yapılan ultrason değerlendirmesinin fetüse(bebeğe) bir zararı olmadığı gibi erken doğum ve düşüğe de yol açmaz.
Muayenenin yapıldığı gebelik haftasında görülmesi gereken yapıların izlenmesi, beklenmeyen patolojik olarak adlandırılan anormal bir bulgu ile karşılaşılmadığı durumda muayenenin olağan veya beklendiği gibi seyrettiği söylenebilir. Fetal gelişimi değerlendirmek için gerekli olan ölçümler yapıldıktan sonra muayenede elde edilen bulgular rapora dönüştürülür ve size teslim edilir. Muayenenizi yapan perinatoloji uzmanı, fetüsün sağlığı, gelişimi, elde edilen bulguların ne anlama geldiği, varsa muayenenin sınırları hakkında size bilgi verir. Eğer muayenede bazı şüpheli veya olumsuz bulgular görüldüyse bunun ne anlama geldiği, bunlarla ilgili daha ileri değerlendirmeye ihtiyaç olup olmadığı, hangi testlerin nerede, nasıl ve ne zaman yapılacağı gerekli açıklamaları yapacaktır.
İkinci trimester muayenesinden ne beklendiğinin sınırlarının iyi çizilmesi gereklidir. Bu muayenedeki en önemli amaçlardan biri yaşamla bağdaşmayan ve doğumdan sonra tedavisi olmayan sorunları belirlemektir. İkinci önemli amaç ise doğum sonrası dönemde başarılı bir şekilde tedavi edilebilen ancak tedavinin yenidoğan (ilk 28 gün) döneminde özellikle de hayatın ilk 7 gününde yapılması gerektiği sorunları belirlemektir. Bu gibi problemlerde, doğumun gerçekleştirileceği gebelik haftası, doğumun gerçekleşeceği hastanenin niteliklerinin (Uygun yeni doğan yoğun bakım, cerrahi sorunlar varlığında operasyonu gerçekleştirecek ekip) önceden belirlenmesi önem taşımaktadır.
Eğer Down sendromu dahil sık karşılaşılan sayısal kromozom bozuklukları ile ilgili tarama testi geçmiş haftalarda yapılmış, ultrason muayenesinde anormal bir bulgu ile karşılaşılmamış ise aileye bu problemlerle ilgili riskin azaldığı ancak 0 olmadığı anlatılmalı. Eğer ultrasonda fetüste herhangi anormal bir bulgu ile karşılaşılırsa, bunla beraber genetik bir problem olup olmadığını anlamak için mutlaka genetik tanı testi yapılmalıdır. Detaylı ultrasonografi (İkinci trimester muayenesi) yapıldığı gebelik haftası göz önüne alınarak yapılacak işlem amniyosentezdir.
İkinci trimester muayenesi bir sağlık garanti belgesi değildir. Muayenenin yapıldığı gebelik haftasına kadar olan fetal büyüme ve organ gelişimini gösterir. Aynı zamanda hekimi ilerleyen gebelik haftaları için bir dizi ön görüde bulunmayı sağlar. Mevcut bilimsel literatür, detaylı ultrason ile anne karnında saptanabilen problemlerin % 80’e ulaşan bir bölümünün tanınabileceğini göstermektedir. En çok sorulan soru belki de neden tüm problemleri göremiyoruz sorusudur. İnsan beyni gelişimini doğumdan sonra 18-24. aylarda, akciğer gelişimi 34-35. gebelik haftalarında tamamlar, Barsak hareketleri 26-28. gebelik haftalarında başlar. Anne karnında oldukça silik veya sessiz seyir gösteren problemler de vardır. Bu sebeple anne karnındaki bebekte ortaya çıkabilecek tüm sorunları saptayamıyoruz. Son 3 ayda benzer bir muayeneyi tekrar etsek bile yakalama oranımız en fazla % 90 olacaktır. Parmaklar arasındaki deri yapışıklıkları, kalpteki küçük delikler, aort kapağının 2 yapraklı olması, gaz yaşı kanalı tıkanıklıkları, deri yüzeyinde herhangi bir kabarıklık yapmayan damarsal sorunlar, hafif hipospadiaslar, ana atardamarın kalpten çıktıktan sonraki kısmi darlıkları (aort koarktasyonu), dil bağı gibi sorunlar anne karnında yapılan muayenelerde ortaya konamayabilir. İşitme ve görme fonksiyonları da anne karnında değerlendirilemez.
Sonuç olarak fetus radyolojik olarak değerlendirilen bir doku veya organ değildir. Kalp atışları başladığı andan itibaren bir hastadır. Bu nedenle perinatoloji muayeneleri de aynı gözle yapılması gereklidir..